De hamstermolen

Wie heeft er ooit bedacht dat een enkel centraal schriftelijk examen een goede weergave is van 4, 5 of 6 jaren ontwikkeling gedurende de middelbare schoolleeftijd? Wie? Wie heeft ooit verzonnen, dat wat een of enkele beleidsmedewerkers in hun ivoren torentje bedacht hebben de maat is voor wel of niet succesvol zijn? Wie is er ooit op het idee gekomen, dat een toets moet voldoen aan de parabool waarbij een deel 'moet zakken'? Laten we eerlijk zijn, dit zegt helemaal niks! Eigenlijk zit er op dat gebied nul-komma-nul waarde in de toetsen zelf en al helemaal niet aan het cijfer dat we eraan toekennen.

Ik ervaar de stress bij mijn kinderen van al die toetsen en ik weet inmiddels zoveel beter!? Ik heb gezien, gehoord en gevoeld hoe zij zich met Agora onderwijs ontwikkeld hebben. Hoe hun 'leerknop' is aangegaan en ook aan blijft. Als je maar blijft uitgaan van de principes die in het Agora onderwijs nog steeds staan als een huis! Hoe vreselijk voelt het om van je jongste te horen dat hij ondertussen voor zijn gevoel al een aantal maanden op de automatische piloot leeft vanwege de toetsen. Nog frustrerender wordt het als hij zegt, dat als hij het in zijn eigen tempo had kunnen doen en vak voor vak, hij het vele malen beter zou kunnen opnemen.

Een aantal jaren geleden had ik een gesprek met mijn man hierover; geen enkel vak dat in de vakkenpakketten wordt aangeboden vinden we onzinnig. Geen enkel! Veel van deze vakken zouden wij zelf ook bedenken als we voor onze kinderen een keuzepakket zouden maken wat ze nodig hebben om de wijde wereld in te stappen. En laten we eerlijk zijn, de kennis en vaardigheden die een gepassioneerde leerkracht kan uitdragen maakt nieuwsgierig en smaakt naar meer. Zo vertelt mijn jongste dat hij eigenlijk veel meer had willen weten van het oude Egypte, iets waar minder ruimte voor is in het al omvangrijke pakket van de Nederlandse geschiedenis. Eigenlijk was hij ook wel nieuwsgierig naar biologie en aardrijkskunde, maar ja, dat gaat niet met de vakkenpakketkeuze en de verplichte toetsen. Toch te idioot voor woorden dat een vakkenpakket en een examen beperkend werken voor het willen leren?

Er is dus helemaal niks mis met onze kinderen als het gaat om willen leren. Als ze geleerd hebben hoe het lontje aansteken werkt, dan gaat het eigenlijk weer vanzelf. Net zoals het omrollen, knietjes optrekken en kruipen en het stap voor stap leren lopen. Aanmoediging, ondersteunen en af en toe de weg wijzen is voldoende. En in een omgeving waar veel kan inspireren is het misschien nog wel meer kaderen dat je niet alles tegelijkertijd kan doen, dan vertellen wat er mogelijk is. 

Waarom moedig ik mijn kinderen dan toch aan om hun diploma te halen? Waarom doe ik dat? Waarom maak ik er geen rebellen van? Sterker nog, waarom ga ik er niet dwars voor liggen? Hardop uitspreken: ach, dat *&%$# diploma... laat toch gaan? Je komt er ook wel zonder... Omdat ik weet dat de wereld nog niet zover is, dat je als jezelf door de wereld kan lopen. Omdat status en ego ontleend aan 'waardepapieren' nog de bekende voordeuren zijn om ergens binnen te komen. Omdat je het je kinderen gunt het ook 'gemakkelijker' te kunnen doen en niet hun leven lang ergens achteraan te lopen om maar elke keer te moeten bewijzen dat ze iemand zijn en iets kunnen zonder diploma. En dus conformeer ik me maar weer aan hoe het is!

Het allerergste is waarschijnlijk, dat als het diploma is gehaald, ik met alle liefde en plezier de stress weer vergeet, omdat het 'achter' ons ligt. En zo doen we het allemaal, toch? Gewoon doorbijten, volharden in iets waar we eigenlijk niet meer in geloven in ons hart. Omdat het toch gemakkelijker lijkt dan tegen de stroom in zwemmen? Het is nu eenmaal zo... Te gemakkelijk eigenlijk, toch? 

Ik hoorde laatst in onze vriendenkring over een kind dat zich nergens wat van aantrok; het deed gewoon wat het zelf wilde. Belonen hielp niet, straffen ook niet. Toekomstscenario's ook niet. Het kind wist wel wat de consequenties van zijn handelen waren, maar hij liet zich daardoor niet kaderen. Niet verplichten door het hoepeltje te springen. Je loopt daar als ouder natuurlijk tegen een betonnen muur aan met al je goede bedoelingen. Ook als leerkracht. Maar... wat heerlijk dat iemand al op zo'n jonge leeftijd zo'n onafhankelijke houding van nature aanneemt.

Ik voel me zelf zo'n hamster die toch elke keer weer in het rad rondjes blijft rennen, maar er eigenlijk uit wil. Wetende dat dat kan maar het toch niet doet. Wisselend van het ene op het andere been. Als ik dan vanmorgen lees dat de staatssecretaris van volksgezondheid vindt dat er minder psychische hulp aangeboden moet worden aan jongeren, omdat het 'eindeloos' is, omdat het leven nou eenmaal zo is zoals het is en ik moedeloos word van alle 'noodplannen' van onze onderwijsministers dan denk ik alleen maar: Wanneer verenigen we ons nu eens als ouders en weigeren 'en masse' dat onze kinderen door een hoepeltje moeten springen? Wanneer ketenen we ons vast op de A12 richting Den Haag? Wanneer ontstaat er eindelijk eens een fatsoenlijke handel in nagemaakte diploma's? Verbranden we ritueel alle hoepeltjes en hamsterkooien? Hoelang wachten we nog met fatsoen en geduld totdat onze beleidsmakers klaar zijn om te handelen als onze jongvolwassenen met lichamelijke en geestelijke klachten onze gezondheidszorg 'overbelasten'? Zucht...