Samen begint alleen

In 2020 werden we wereldwijd verrast door de coronapandemie. Er waren griezelige beelden van zieke mensen en tekort aan ziekenhuisbedden en personeel. De onzekerheid leidde tot allerlei maatregelen die onze samenleving zwaar belasten. We werden in die onzekerheid vooral gestuurd door de medische wetenschap en de farmaceutische industrie wat te doen en baseerden daarop onze keuzes als landen. Er waren mensen voor en er waren tegenstanders. Dat is wat onzekerheid met mensen doet, ze gaan op zoek naar hun eigen waarheid en naar houvast.

Wat mij intrigeerde is dat deze periode ons glashelder liet zien hoe onze identiteit als land en de identiteit van omringende landen van elkaar verschilden, alleen al binnen onze eigen Europese grenzen. In maatschappijwetenschappelijke termen: je zag de identiteit van de groepen en die verschilden van elkaar net zoals er binnen groepen verschillen zichtbaar werden van verschillende individuele identiteiten.

Voor mij voelde de coronapandemie met al zijn maatregelen als een logisch moment om naar binnen te keren. Om de eigen identiteit te onderzoeken, als individu en als land. Met de kleinere cirkel waarin we ons konden bewegen werd voelbaar en zichtbaar hoe we met elkaar samenleefden. Heel dichtbij, in ons eigen huis met onze eigen gezinsleden. Met de beperkte bewegingscirkel in onze omgeving werd elk detail 'rundumhause' in de omringende natuur gespot. Ik werd me bewust van de schatten die mijn eigen omgeving en ons eigen land had nu we niet internationaal konden reizen. 

Nog maar zo'n drie jaren geleden vroegen we ons wanhopig af of ons 'gewone normaal' wel terug zou keren? Zo gauw het weer kon en mocht en alle maatregelen werden opgeheven leek het voor velen van ons op een inhaalrace om alles wat we gemist hadden alsnog te kunnen beleven. Niet alleen in ons land, maar wereldwijd. We zijn immers in alles wat we kunnen bereiken 'grenzeloos' geworden. Grenzeloos in ons besef van geografische afstand, in ons immer aanwezige streven voor meer en beter en in de aanwending van middelen. Ik ervaar niet, dat we weer 'terug zijn' naar de tijd van 'voor corona'. Er is van alles veranderd en ook de dingen die we weer doen zoals voor de coronapandemie voelen niet meer hetzelfde. De geopolitieke verhoudingen die op scherp staan doen daar nog een schepje bovenop.

Ik vraag me dan ook af wat er zou zijn gebeurd als de lockdown langer had geduurd als het gaat om de 'gedwongen' introspectie. Qua individu en qua samenleving. Die boot hebben we namelijk gemist. De onderlinge verschillen en de polarisatie laat zich in de vorm van machtsuitoefening in alle lelijkheid zien.  Van het naar buiten toe komen van individuele grensoverschrijdende gevallen tot en met de geopolitieke verhoudingen waar mensen poppetjes lijken zijn in het spel stratego op wereldniveau. Het is de bedoeling dat we onze rotzooi opruimen. Ons verleden zuiveren voordat we verder kunnen. Individueel en samen.

Veel gehoorde kregen zijn 'we moeten meer samen doen'. Maar het werkt niet meer zoals die oproep vroeger wel zijn werk kon doen. De grenzeloosheid van het 'ikke' gaat samen met de grenzeloosheid van onze 'economische groei' die met de traditionele hulpmiddelen van de Keynesiaanse economie niet meer te sturen valt. De aard van de onderlinge verbindingen is veranderd. We maken moeilijker een connectie met elkaar. In praktijk worden we overspoeld door werk en social media als vervanging van die persoonlijke verbinding. Veel mensen om mij heen zijn 'blijvend' moe en ook de leuke dingen lijken veel energie te vragen die er blijkbaar niet meer als vanzelfsprekend is. De emmer loopt over... 

De te bewandelen weg is die van het individu die zijn eigen essentie vindt. Waar zijn eigen authentieke kracht zit en hoe hij deze kan inzetten voor de ander. Een keuze kunnen individueel moeten maken als we er samen uit willen komen. De weg naar 'meer samen' verloopt dan ook langs de individuele ontwikkeling.