Wat is nou vrijheid van meningsuiting en mag je dan ook iemand kwetsen onder die noemer? Was het niet zo, dat een 'leugentje' om bestwil er altijd al was om iemand niet te kwetsen met de waarheid? Is het altijd nodig jouw waarheid uit te spreken? Doe je jezelf tekort als je niet laat weten dat je het ergens niet mee eens bent? Is vrijheid van meningsuiting het hoogste goed, of is er ook nog zoiets als respect, vrijheid om te zijn wie je bent, zonder dat een ander daar iets hardop van mag vinden?
Cartoons, spotprenten en karikaturen, ze zijn niet meer weg te denken uit de media. Naast de getekende versies in kranten en tijdschriften gebruiken programma’s als Lucky TV , ‘Dit was het nieuws’ en ‘Zondag met Lubach’ dankbaar nieuwsfeiten om er de spot mee te drijven. Lichtvoetig of hard confronterend, maar meestal onschuldig en zelden echt krenkend. Je vindt het leuk of niet. Wie zichzelf niet al te serieus neemt, kan er zelf om lachen als hij of zij lijdend voorwerp is.
De gruwelijke aanslag op Charlie Hebdo is weer terug in ons geheugen; laffe aanslagen in Frankrijk op onschuldige mensen. Terecht laat geheel Europa zich horen, dat dit geweld nooit en te nimmer geaccepteerd mag worden en dat we er nooit voor zullen zwichten. De noemer die hier door allen gebruikt wordt is: vrijheid van meningsuiting. Die vrijheid van meningsuiting lijkt ondertussen een grote vergaarbak van meningen en uitingen die emoties bij anderen tot gevolg hebben. Waar ligt de grens tussen ‘goed’ gebruik van onze vrijheid van meningsuiting en beledigen? Wanneer wordt je mening uiten ronduit beledigen? Wanneer is humor geen humor meer?
De spotprenten van Erdogan –in de tweet van Geert Wilders en op de cover van Charlie Hebdo – moet dat kunnen? Als we de vrijheid van meningsuiting even aan de kant zetten? Is het nodig en wenselijk de leider van een land waarin masculiniteit en leiderschap voorop staan en desnoods afgedwongen worden zo af te beelden? Zo de spot te drijven met zijn geloof als je weet dat geloof en staat in elkaar overvloeien? De beelden en woorden in de spotprenten lijken daarmee inmiddels op een dodelijk wapen gezien de reacties die ze oproepen. En ondertussen blijven we die vrijheid van meningsuiting maar verheerlijken.
Geloof vormt al eeuwen een bedreiging voor vrede, een groot risico voor polarisatie, een grote wig voor wederzijds begrip. Als je levensbeschouwing is verankerd in een diep geloof – in wat of wie dan ook- zou je daar dan niet gewoon vanaf blijven? Werkt het om mensen met opzet te kwetsen en beledigen met hun geloof om er een punt mee te maken ten behoeve van jouw eigen standpunten omdat je vindt dat je je vrij moet kunnen uiten? Je hebt toch ook de vrijheid wijsheid in te zetten en de uiting achterwege te laten?
Met het initiatief ‘De mens is meer dan zijn mening’, nodigt de Volkskrant uit elkaars mening te leren begrijpen en daarmee de mens te zien. Als we onze vrijheid van meningsuiting gebruiken om te communiceren over wat we belangrijk vinden en daarmee ook de ander proberen te begrijpen, dan hebben we het over geweldloze communicatie! Dat is iets anders dan opzettelijk polariseren onder het mom van vrijheid van meningsuiting!
Reactie plaatsen
Reacties
Dag Miriam,
Zag vandaag je artikel in de VK en op je site kom ik ook deze bijdrage tegen. Wanneer je mensen maar lang genoeg kwetst of afpakt wat voor hen wezenlijk is, loop je het risico dat je een tik krijgt. Geweld of moord is nooit goed te praten en zeker niet van onschuldige mensen, maar wanneer je erover nadenkt wel te begrijpen. In de Max Havelaar van Multatuli komt een gedicht voor van Sentot, alias S.E.W. Roorda van Eysinga: De laatste dag der Hollanders op Java. De geschiedenis herhaalt zich, steeds weer.
Met vriendelijke groet,
Siemen Pit
Dankjewel Siemen voor je reactie en aanvulling, leerzaam! Ik heb veel gehad aan de principes van geweldloze communicatie waarin veel houvast zit om elkaar te leren begrijpen en respecteren. Helaas worden deze principes tegenwoordig vaak met voeten getreden vanwege het gehoord willen worden. Een mooie spreuk die ik ooit aantrof op het krijtbord in de personeelsruimte van de Butler Academy is: The biggest mistake in communication is listen to reply and not to understand.